تحلیل کتابشناختی نسخه‌های خطی فارسی دورهی صفویه با تأکید بر ویژگیهای کتابتی و نوع خطوط
نویسندگان
چکیده مقاله:
هدف: پژوهش حاضر، عناصر فهرست نسخه‌های خطی فارسی دورهی صفوی را مورد بررسی قرار داده است تا بر آن اساس به شناخت سبک و شیوه‌ی رایج، شاخصه‌های کتاب‌آرایی و ویژگیهای کتابت آن دوره دست یابد. روشپژوهش: این پژوهش با روش تحلیل کتابشناختی به شیوه‌ی استنادی (کتابخانهای) و تأکید بر نوع خط نسخه‌های خطی این دوره انجام گرفته است. سیاهه‌ی وارسی 5 ناحیه‌ی توصیف قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن (عنوان و شرح پدیدآوران؛ مشخصات ظاهری؛ انواع خطوط؛ آرایش نسخه‌ها؛ یادداشتها و برافزودهها) است. جامعه‌ی پژوهش شامل 3561 نسخه‌ی شناخته شده است که از این تعداد نمونهای شامل 351 نسخه‌ی تاریخدار، با بررسی فهرست پنج کتابخانه‌ی کاخ موزه‌ی گلستان، مجلس شورای اسلامی، مرکزی دانشگاه تهران، موزه‌ی ملک و ملی که بیشترین آثار این دوره را در فهرست خود داشتند، به عنوان جامعه‌ی آماری نمونه بر اساس جدول کرسی، مورگان انتخاب شد. یافتهها: یافتههای حاصل از این پژوهش، بیانگر ارتباط انتخاب خطوط با گرایش موضوعی است که نخست به مضامین ادبی، سپس دینی و مذهبی، تاریخی، علوم طبیعی و ریاضی، اخلاقی و عرفانی این دوره توجه داشتهاند. از دیگر ویژگیهای این عصر توجه خاص در به کارگیری انواع تزیینات در صفحه‌ی عنوان، آغاز نسخه‌ها، استفاده از جدولهای رنگین، تذهیب و سرلوحهای ساده و مُزدوج، وجود انجامه و حواشی نسخه‌ها است. نتیجهگیری: بر اساس یافتهها، فرضیههای پژوهش مبنی بر وجود ارتباط معنیدار بین نوع خط نسخه‌ها با موضوع آنها و سهم بیش از پنجاه درصدی (46/57%) توجه بهخوشنویسی در مقایسه با کتابت عادی در فرایند نسخهپردازی با آزمونهای خی دو و Z0 تأیید شد. در انتها پیشنهادهایی برای استفاده در فهرستنویسی نسخه‌های خطی فارسی با توجه به ویژگیهای خط و کتاب‌آرایی شرقی ارائه شد.
منابع مشابه
تحلیل کتابشناختی نسخه‌های خطی فارسی دوره ی صفویه با تأکید بر ویژگیهای کتابتی و نوع خطوط
هدف: پژوهش حاضر، عناصر فهرست نسخه‌های خطی فارسی دوره ی صفوی را مورد بررسی قرار داده است تا بر آن اساس به شناخت سبک و شیوه ی رایج، شاخصه های کتاب‌آرایی و ویژگیهای کتابت آن دوره دست یابد. روشپژوهش: این پژوهش با روش تحلیل کتابشناختی به شیوه ی استنادی (کتابخانهای) و تأکید بر نوع خط نسخه‌های خطی این دوره انجام گرفته است. سیاهه ی وارسی 5 ناحیه ی توصیف قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن (عنوان و شرح پد...
متن کاملمقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure
کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...
متن کاملپناهندگی سیاسی در دورهی صفویه؛ با تکیه بر پناهندگی اُلامه تکلو به امپراتوری عثمانی
هدف این مقاله بررسی و تحلیل زمینهها و علل شورش و پناهندگی اُلامه تکلو به دولت عثمانی و تأثیری است که این پناهندگی در روابط دولت صفوی با عثمانیان داشت. یافتههای پژوهش نشان می دهد که این شورش که از سنخ کشمکش های نخبگان بر سر قدرت سیاسی بود، در سال 937 ه.ق، در ایالت آذربایجان به وقوع پیوست و با حمله ی اُلامه تکلو به دارالسلطنه ی تبریز و غارت آنجا آغاز شد. پس از آن، اُلامه چون نتوانست نیروی لازم بر...
متن کاملمعرفی انجیل خطی هُوانِس با تأکید بر تحلیل بصری نگاره‌ها و معرفی مکتب واسپوراکان
در فرهنگ ارمنی، نسخه‌های خطی، ارزش والایی دارند و کتاب‌آرایی و نگارگری از هنرهای شاخص ارمنیان به‌شمار می‌رود. انجیل هُوانِس متعلق به نیمه‌ی‌‌دوم قرن14 در موزه‌ی خاچاطور گِساراتسی، نمونه‌ی شاخصِ شیوه‌ای از نگارگری ارمنی است که در مکتب واسپوراکان پدید آمد. تاکنون پژوهش‌های انجام‌شده درباره‌ی هنر ارمنی در ایران، بیشتر به معماری و نقاشی‌های دیواری ارمنیان اصفهان پرداخته و نگارگری ارمنیان ـ یکی از...
متن کاملویژگیهای شهرسازی در شهرهای دورة صفویه
دوران صفویه بویژه عهد شاه عباس اول از لحاظ شهرسازی و توسعة شهری در ایران، دورانی طلایی بحساب می آید. در شهرسازی آن دوران که اوج شکوفایی اش در اصفهان به ظهور می رسد، سه رابطة انسان با خدا، انسان با انسان و انسان با طبیعت مورد توجه خاص قرار می گیرد. با توجه به اینکه معمولاً مهمترین ویژگیهای شهری و شهرسازی هر حکومتی در پایتخت آن حکومت بطور مهمتر و شفافتر تجلّی می یابد، در دورة صفویه سه شهر تبریز، قز...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 27
صفحات 17- 30
تاریخ انتشار 2015-01-24
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023